02-11-2020, 12:16 PM
KAS FİZYOLOJİSİ
Kas fizyolojisi,kas kasılmasını ve gevşemesini inceler.Kaslar organizmanın hareket fonksiyonunu gerçekleştiren yapılardır.Biyokimyasal enerjiyi》 mekanik enerjiye çevirerek kuvvet oluşturur ve hareketleri gerçekleştirirler.Hareketleri düzgün şekilde ve sırayla yapabilmek için sinir sistemi ve kasların birbiriyle uyumlu çalışması gerekir.Kasların hareket,postür(duruş)sağlanması ve ısı üretimi gibi görevleri vardır.Vücudumuzda yaklaşık; %40 iskelet kası ve %10 kalp ve düz kas bulunmaktadır.
KASLARIN GENEL ÖZELLİKLERİ
*Kasılabilme》bir kasın kuvvete karşı kısalma yeteneği
*Uyarılabilme》kasın bir uyarıya yanıt verme kapasitesi
*Gerilebilme》kasın bir dereceye kadar normal dinlenim uzunluğuna kadar gerilebilmesi
*Esneme》Kasın gerildikten sonra orjinal dinlenim uzunluğuna geri dönmesi
KAS TİPLERİ VE GENEL ÖZELLİKLERİ
1)İskelet kası:
*İskelete yapışan kaslarda bulunurlar.
*İstemli olarak kasılırlar.(Somatik sinir sisteminin kontrolü altında,spinal sinirlerle uyarılırlar)
*Lifleri uzun silindirik tiptedir.
*Belirgin enine çizgilenirler.
*İskelet hareketi,postür ve ısı üretiminden sorumludurlar.
2)Düz kas:
*Sindirim,solunum,üreme,üriner sistemin organ duvarlarında ve kan damarlarında bulunur.
*İstemsiz olarak kasılırlar.(Otonom sinir sisteminin kontrolü altında)
*Lifleri iğcik şeklindedir.
*İskelet kasında bulunan çizgilenme düz kaslarda yoktur.
*İç organ ve damarlarda hareketi sağlarlar.
3)Kalp Kası:
*Kalpte bulunur.
*İstemsiz olarak kasılırlar.(Otonom sinir sistemi kontrolü altında,düz kaslardaki gibi)
*Çizgili yapıda ve dallanmış tiptedir.
*Kan pompalama görevinden sorumludur.
KAS LİFİ TİPLERİ VE ÖZELLİKLERİ
Kasların hepsi aerobik ve anaerobik metabolizma özelliklerine sahip olsalar da bazı kas lifleri ve o liflerin bulunduğu kaslarda bu iki özellikten biri daha gelişmiştir.
1)Yavaş Kaslar=Tip1 Lifler=Postüral-Tonik Kaslar:
Enerji oluşumu aerobik metabolizma ve oksidatif yolla olur.Çok sayıda mitokondri ve aerobik solunum enzimi içerirler.Miyoglobin içeriği fazla olduğundan kırmızı görünümlüdür bu yüzden kırmızı lifler diye de adlandırılabilir.Çok sayıda kılcal damarlara sahiptir.
Uzun süreli ve yavaş olaylarda önemlidir.Uzun süreli kasılmalara dayanıklıdır ve geç yorulurlar.Bu tip liflerde kasılma kuvveti düşüktür.Uzun süreli aktivitelerde rol oynayan kaslar ve vücudun yerçekimine karşı desteklenmesinde iş gören kaslarda(antigravite kasları gibi)kırmızı lif oranı yüksektir.Örneğin maratoncularda kırmızı lif oranı yüksektir.
2)Intermediate(Ara)Form Lifler=Tip2A Lifler:
Tip1 ve Tip2 liflere ek olarak kaslar ara form lifler içerir.Bu lifler hızlı liflerdir ancak anaerobik kapasitenin yanı sıra aerobik kapasiteye de sahiptir.Tip2B liflerden ayırt etmek için Tip2A olarak adlandırılırlar.
3)Hızlı Kaslar=Tip2B Lifler=Fazik Kaslar:
Enerji oluşumu anaerobik metabolizma ve glikolitik yolla olur.Hızlı kaslar myoglobin içeriği azdır ve beyaz görünürler.Bu nedenle beyaz lifler olarak da adlandırılabilir.
Dayanıklı değiller ve çabuk yorulurlar.Hızlı ve güçlü kas kasılmasını gerektiren durumlarda,incelik gerektiren hareketlerin yapılmasında görevli kaslarda beyaz lif oranı yüksektir.Örneğin sürat sporu yapan ya da haltercilerde beyaz lif oranı yüksektir.
İSKELET KASI DETAYLI İNCELEME
İskelet kası,birbirinden bağımsız kas liflerinden oluşur.Her kas lifi SARKOLEMMA denilen membran ile çevrilmiştir.
Çok sayıda KAS LİFİ biraraya gelerek》 FASİKÜLLERİ;fasiküller ise biraraya gelerek》İSKELET KASINI oluştururlar.
Kas lifini saran bağ dokuya=ENDOMİSYUM,fasikülleri saran bağ dokuya=PERİMİSYUM,iskelet kasını saran bağ dokuya=EPİMİSYUM denir.
Her kas lifi birkaç nükleus içerir.Bunlar sarkolemmanın hemen altındadır.Kas hücresinin sitoplazmasına SARKOPLAZMA denir ve Na,K,Ca,Mg gibi elektrolitler bulunur.Kas lifleri MİYOFİBRIL adı verilen yapılardan oluşur.Miyofibriller ise MİYOFLAMENT adı verilen yapılardan oluşur.Kalın miyoflamentler miyozindir.İnce miyoflamentler;aktin, tropomiyozin ve troponindir.Troponinin 3 alt grubu vardır;
TroponinT:Tropomiyozine bağlanan alt kısım.
TroponinI:Miyozin aktin etkileşimini inhibe eder yani gevşemede görev alır.
TroponinC:Ca bağlayan alt kısım yani kasılmada görev alır.
Kas lifinin her iki ucunda kendi tendon lifi vardır.(Tendon lifleri biraraya gelir ve tendonları oluşturur.Tendonlar,kas kasılırken oluşan gerilime dayanıklıdır)Bu tendon lifleri her iki uçta da kas ve kemik arasında mekanik bir bağlantı oluşturur.
SARKOMER NEDİR?
2 Z çizgisi arasında kalan ve kastaki en küçük kasılma birimidir.Bir A bandı ve 2 tane I bandından oluşur.Sarkomerin boyu kasın kasılma hızıyla ilişkilidir.
Başka bilgilerde görüşmek üzere...
Kaynak:Halis Köylü,Sağlık Bilimleri İçin Temel Fizyoloji,Baskı(İstanbul:İstanbul Tıp Kitabevleri,2017)
Etiket:fizyoloji,anatomi,kas,iskelet kası,tip1 kas.
Kas fizyolojisi,kas kasılmasını ve gevşemesini inceler.Kaslar organizmanın hareket fonksiyonunu gerçekleştiren yapılardır.Biyokimyasal enerjiyi》 mekanik enerjiye çevirerek kuvvet oluşturur ve hareketleri gerçekleştirirler.Hareketleri düzgün şekilde ve sırayla yapabilmek için sinir sistemi ve kasların birbiriyle uyumlu çalışması gerekir.Kasların hareket,postür(duruş)sağlanması ve ısı üretimi gibi görevleri vardır.Vücudumuzda yaklaşık; %40 iskelet kası ve %10 kalp ve düz kas bulunmaktadır.
KASLARIN GENEL ÖZELLİKLERİ
*Kasılabilme》bir kasın kuvvete karşı kısalma yeteneği
*Uyarılabilme》kasın bir uyarıya yanıt verme kapasitesi
*Gerilebilme》kasın bir dereceye kadar normal dinlenim uzunluğuna kadar gerilebilmesi
*Esneme》Kasın gerildikten sonra orjinal dinlenim uzunluğuna geri dönmesi
KAS TİPLERİ VE GENEL ÖZELLİKLERİ
1)İskelet kası:
*İskelete yapışan kaslarda bulunurlar.
*İstemli olarak kasılırlar.(Somatik sinir sisteminin kontrolü altında,spinal sinirlerle uyarılırlar)
*Lifleri uzun silindirik tiptedir.
*Belirgin enine çizgilenirler.
*İskelet hareketi,postür ve ısı üretiminden sorumludurlar.
2)Düz kas:
*Sindirim,solunum,üreme,üriner sistemin organ duvarlarında ve kan damarlarında bulunur.
*İstemsiz olarak kasılırlar.(Otonom sinir sisteminin kontrolü altında)
*Lifleri iğcik şeklindedir.
*İskelet kasında bulunan çizgilenme düz kaslarda yoktur.
*İç organ ve damarlarda hareketi sağlarlar.
3)Kalp Kası:
*Kalpte bulunur.
*İstemsiz olarak kasılırlar.(Otonom sinir sistemi kontrolü altında,düz kaslardaki gibi)
*Çizgili yapıda ve dallanmış tiptedir.
*Kan pompalama görevinden sorumludur.
KAS LİFİ TİPLERİ VE ÖZELLİKLERİ
Kasların hepsi aerobik ve anaerobik metabolizma özelliklerine sahip olsalar da bazı kas lifleri ve o liflerin bulunduğu kaslarda bu iki özellikten biri daha gelişmiştir.
1)Yavaş Kaslar=Tip1 Lifler=Postüral-Tonik Kaslar:
Enerji oluşumu aerobik metabolizma ve oksidatif yolla olur.Çok sayıda mitokondri ve aerobik solunum enzimi içerirler.Miyoglobin içeriği fazla olduğundan kırmızı görünümlüdür bu yüzden kırmızı lifler diye de adlandırılabilir.Çok sayıda kılcal damarlara sahiptir.
Uzun süreli ve yavaş olaylarda önemlidir.Uzun süreli kasılmalara dayanıklıdır ve geç yorulurlar.Bu tip liflerde kasılma kuvveti düşüktür.Uzun süreli aktivitelerde rol oynayan kaslar ve vücudun yerçekimine karşı desteklenmesinde iş gören kaslarda(antigravite kasları gibi)kırmızı lif oranı yüksektir.Örneğin maratoncularda kırmızı lif oranı yüksektir.
2)Intermediate(Ara)Form Lifler=Tip2A Lifler:
Tip1 ve Tip2 liflere ek olarak kaslar ara form lifler içerir.Bu lifler hızlı liflerdir ancak anaerobik kapasitenin yanı sıra aerobik kapasiteye de sahiptir.Tip2B liflerden ayırt etmek için Tip2A olarak adlandırılırlar.
3)Hızlı Kaslar=Tip2B Lifler=Fazik Kaslar:
Enerji oluşumu anaerobik metabolizma ve glikolitik yolla olur.Hızlı kaslar myoglobin içeriği azdır ve beyaz görünürler.Bu nedenle beyaz lifler olarak da adlandırılabilir.
Dayanıklı değiller ve çabuk yorulurlar.Hızlı ve güçlü kas kasılmasını gerektiren durumlarda,incelik gerektiren hareketlerin yapılmasında görevli kaslarda beyaz lif oranı yüksektir.Örneğin sürat sporu yapan ya da haltercilerde beyaz lif oranı yüksektir.
İSKELET KASI DETAYLI İNCELEME
İskelet kası,birbirinden bağımsız kas liflerinden oluşur.Her kas lifi SARKOLEMMA denilen membran ile çevrilmiştir.
Çok sayıda KAS LİFİ biraraya gelerek》 FASİKÜLLERİ;fasiküller ise biraraya gelerek》İSKELET KASINI oluştururlar.
Kas lifini saran bağ dokuya=ENDOMİSYUM,fasikülleri saran bağ dokuya=PERİMİSYUM,iskelet kasını saran bağ dokuya=EPİMİSYUM denir.
Her kas lifi birkaç nükleus içerir.Bunlar sarkolemmanın hemen altındadır.Kas hücresinin sitoplazmasına SARKOPLAZMA denir ve Na,K,Ca,Mg gibi elektrolitler bulunur.Kas lifleri MİYOFİBRIL adı verilen yapılardan oluşur.Miyofibriller ise MİYOFLAMENT adı verilen yapılardan oluşur.Kalın miyoflamentler miyozindir.İnce miyoflamentler;aktin, tropomiyozin ve troponindir.Troponinin 3 alt grubu vardır;
TroponinT:Tropomiyozine bağlanan alt kısım.
TroponinI:Miyozin aktin etkileşimini inhibe eder yani gevşemede görev alır.
TroponinC:Ca bağlayan alt kısım yani kasılmada görev alır.
Kas lifinin her iki ucunda kendi tendon lifi vardır.(Tendon lifleri biraraya gelir ve tendonları oluşturur.Tendonlar,kas kasılırken oluşan gerilime dayanıklıdır)Bu tendon lifleri her iki uçta da kas ve kemik arasında mekanik bir bağlantı oluşturur.
SARKOMER NEDİR?
2 Z çizgisi arasında kalan ve kastaki en küçük kasılma birimidir.Bir A bandı ve 2 tane I bandından oluşur.Sarkomerin boyu kasın kasılma hızıyla ilişkilidir.
Başka bilgilerde görüşmek üzere...
Kaynak:Halis Köylü,Sağlık Bilimleri İçin Temel Fizyoloji,Baskı(İstanbul:İstanbul Tıp Kitabevleri,2017)
Etiket:fizyoloji,anatomi,kas,iskelet kası,tip1 kas.