Oturum Aç

**Fzt.İldem** · 05-19-2022, 08:53 PM

KOMPLEKS BÖLGESEL AĞRI SENDROMUNDA FİZYOTERAPİ ve REHABİLİTASYON

Kompleks Bölgesel Ağrı Sendromu (KBAS) etkilenen ekstremitede şiddetli ağrı, otonomik vazomotor fonksiyon bozukluğu, deri ve kemiklerin distrofik değişiklikleri, bozulmuş mobilite ve psikolojik değişiklikler ile karakterize bir durumdur. KBAS'ın iki tipi mevcuttur.

[Resim: e8lfhb0.jpg]

KBAS tip 1 ağrılı bir olaydan sonra gelişen ağrı, allodini/hiperaljezi, ödem, deri kan akımında anormallik ve anormal sudomotor aktivite bulgularının varlığında, bu şekilde ağrı ve disfonksiyona neden olan diğer patolojilerin ekarte edilmiş olduğu durumları tanımlamaktadır. Sıklıkla ekstremite distali etkilenmektedir. KBAS tip 2 (Kozalji) ise periferik sinirin kısmi yaralanmasından sonra gelişmektedir. Yanıcı ağrı ile karakterizedir. Allodini, hiperaljezi ve yanıcı tarzdaki ağrı tutulan bölge ile sınırlıdır.

PATOFİZYOLOJİ

KBAS patofizyolojisi kesin olarak aydınlatılmamış olsa da santral-periferik sensitizasyon, inflamasyon, sempatik disfonksiyon, katekolaminlerin dolaşımdaki stimülasyonu, otoimmünite, beyin plastisitesi, psikolojik ve genetik faktörlerin etkili olduğu düşünülmektedir.

KLİNİK BELİRTİLER

Ağrı, otonomik disfonksiyon, trofik değişiklikler, motor disfonksiyon ve psikolojik sorunlar KBAS' ta görülen başlıca problemlerdir.

Ağrı: Temel belirtidir ve sıklıkla yanıcıdır. Yaralanma bölgesinden uzağa yayılır. Allodini normalde ağrı oluşturmayan bir durumun ağrı oluşturmasıdır. Hiperaljezi ise ağrılı uyarana aşırı verilen yanıttır. Bu bulgular tip 1 KBAS için tipiktir. Tip 2 KBAS'ta ise ağrı elektrik çarpması şeklinde vurucu tarzda görülür.

Otonomik Disfonksiyon: Etkilenmemiş tarafa kıyasla deri ısısında sıcaktan soğuğa, renginde ise kırmızıdan soluk ve siyanotiğe kadar değişiklikler görülür. Gode bırakan ve bırakmayan ödem, hiperhidroz ve ileri dönemde

cilt kuruluğu tipiktir. Otonom bozukluklar stabil değildir.

Trofik Değişiklikler: İleri aşamalarda görülür. İlk dönemde kıllanmada artış görülürken ileri dönemlerde tırnaklarda kalınlaşma, kırılma, kıllarda dökülme görülür.

Motor Disfonksiyon: Kaslarda atrofi meydana gelir. Motor fonksiyonda kayıp; zayıflık, tremor, kas spazmları, distoni şeklinde görülebilir. Kemiklerde osteoporotik değişiklikler, eklemlerde ise ankiloz görülebilir.

EVRELER

KBAS Tip 1 için 3 evre mevcuttur. Bunlar,

Evre 1: Akut dönemdir. Genellikle travmadan sonra veya günler, haftalar bazen de aylar sonra başlar. Bu dönemde ağrı ön planda olan bir semptomdur. Ekstremitede ödem ile birlikte ısı artışı veya soğukluk olabilir. Bu evre tedaviye iyi yanıt verir. Ortalama 3-6 ay sürer.

Evre 2: Distrofik veya iskemik dönemdir. Ağrı devam eder. Ciltte soğukluk ön planda olup alacalı veya siyanoze görünüm mevcuttur. Bu evrede ödem yayılır ve sertleşir. Eklem tutukluğu artar. Kas atrofisi başlar. Kemiklerde demineralizasyon başlar. Benekli osteoporoz görülebilir. 3-6 ay sürer.

Evre 3: Atrofik dönemdir. Ağrı azalabilir veya proksimale yayılabilir. Geri dönüşümsüz atrofik değişiklikler görülebilir. Eklemlerde ankiloz, Dupuytren kontraktürü ve pençe el deformitesi gelişebilir.

KBAS NEDENLERİ

[Resim: sztwwe0.png]

TANI

Anamnez ve fizik muayene tanı konulmasında önemlidir. Tanı ölçütleri 1999 Modifiye tanı ölçütleri kullanılmaktadır.

FİZYOTERAPİ ve REHABİLİTASYON

Hasta Eğitimi

Hasta ve hasta yakınları KBAS hakkında eğitilmeli ve etkilenen ekstremiteyi korumaları söylenmelidir.

Elevasyon

Erken dönemde etkilenen ekstremite kalp seviyesi üzerinde tutulmalıdır. Yapılan araştırmalara göre elevasyonun ödem ve ağrının azalmasında etkili olduğu belirtilmiştir.

Sıcak-Soğuk Uygulamaları ve Hidroterapi

Kas spazmının azalmasında etkin rol alan Hot-pack, parafin, infraruj gibi yüzeyel ısıtıcılar egzersiz yapılmadan önce uygulanabilir. Bu durum hastaların egzersizlerini daha az ağrılı ve daha geniş hareket açıklığında yapmalarına olanak sağlar. Erken dönemde ise soğuk uygulamalar ödemin azalmasında etkilidir.

Splintleme

Etkilenen ekstremiteyi dinlendirmek ve uygun pozisyonda tutarak ağrıyı, kas spazmını azaltmak amacı ile uygulanabilir.

Ultrason

Sempatik ganglionların blokajında etkili bir yöntemdir. Yapılan çalışmalar yararlı olabileceğini düşündürmüştür.

Orta Frekanslı Akım ve Lazer

Orta frekanslı akım kan dolaşımını arttırıcı, ağrı kesici ve sempatik sistemi inhibe edici özelliklere sahiptir. Yapılan çalışmalar orta frekanslı akım ve lazeri karşılaştırdığında lazer daha etkili bulunmuştur.

Ayna Tedavisi

Yapılan çalışmalarda ayna tedavisinin ekstremitede ağrı ve sertliği azaltarak hastanın egzersiz ve fizik tedaviye uyumunu kolaylaştırdığı gösterilmiştir.

KBAS 1' de üst ve alt ekstremitede medikal tedavi ile birlikte fizik tedaviye ayna tedavisinin uygulanması ağrıyı azaltmada daha etkili bulunmuş ve 6 aya kadar devam ettiği belirtilmiştir.

Egzersiz

Erken mobilizasyon çoğu hastalığın tedavisinde olduğu gibi KBAS tedavisinde de esastır. Uzun süreli egzersizlerdense kısa süreli sık egzersiz daha iyidir. Başlangıç aşamasında EHA egzersizleri tercih edilir. Kademeli olarak germe ve kuvvetlendirme egzersizlerine geçilmelidir. Bu egzersizler sırasında en önemli nokta ağrı sınırında egzersiz yapılmasıdır. Germeler hafif uygulanmalıdır. Kontraktürlerin ağırlık kazandığı ileri evrelerde pasif germe egzersizleri daha agresif uygulanabilir.

KAYNAKLAR

ONAN, D., & FIRAT, T. (2017). Komkpleks Bölgesel Ağrı Sendromu’nda Kanıta Dayalı Fizyoterapi Yaklaşımları.
GÖKÇEN, N., & BAŞARAN, S. (2013). Kompleks Bölgesel Ağrı Sendromu ve Tedavi Yaklaşımları. Arşiv Kaynak Tarama Dergisi, 22(4), 514-531.
Hazneci, B., TAN, A. K., Özdem, T., Dinçer, K., & Kalyon, T. A. (2005). Refleks sempatik distrofi sendromu tedavisinde transkutanöz elektronörostimülasyon ve ultrasonun etkileri. Türkiye Fiziksel Tıp ve Rehabilitasyon Dergisi, 51(3), 83-89.
Ofluoğlu, D., & Akyüz, G. (2008). Kompleks Bölgesel Ağrı Sendromu Tip 1: Genel Klinik Yaklaşım. Turkish Journal of Physical Medicine & Rehabilitation/Turkiye Fiziksel Tip ve Rehabilitasyon Dergisi, 54(3).
Görseller https://www.youtube.com/watch?v=zhJpJX2LrYI
https://www.youtube.com/watch?v=H1OZqCHe5e0

Oturum Aç
Kullanıcı Adı/Email:
Şifre:	Şifremi Unuttum?
	Beni Hatırla