OMUZ İNSTABİLİTESİNDE REHABİLİTASYON:

Glenohumeral eklem, glenoid fossa derinlik ve büyüklüğünün, humerus ile orantılı olmaması ve aynı nedenden hareket açıklığının vücuttaki tüm diğer eklemlerden fazla olması nedeni ile stabil olmayan bir eklemdir.

Stabilitenin sağlanmasında eklem yüzey uyumu, artiküler versiyon, glenoid labrum, kapsül ve ligamanlar gibi statik faktörler; rotator kılıf, biseps tendonu, eklem içi negatif basınç ve skapulotorasik hareketi oluşturan kaslar (trapezius, serratus anterior, rhomboid kaslar, latissimus dorsi) gibi dinamik faktörler rol oynar. Bu oluşumlardan bir veya daha fazlasının yetmezliği, instabilitenin ortaya çıkmasına neden olur.

GLENOHUMERAL İNSATABİLİTE DERECESİNE GÖRE 2’YE AYRILIR;

SUBLUKSASYON: Eklem yüzeyleri tümüyle birbirinden ayrılmaz.

DİSLOKASYON: Eklem yüzeyleri tümüyle ayrılır.Pek çok farklı türde dislokasyon görülür.Bunlar;

Anterior dislokasyon (%90):Eksternal rotasyon ve abduksiyon ile kola direkt travma ile oluşur.

Posterior dislokasyon:İnternal rotasyondaki kola direkt büyük bir posterior kuvvet ile oluşur.

Multidireksisiyonel instabilite:Gevşek omuz kapsülü nedeniyle oluşur.

İnferior dislokasyon:Kol abduksiyonda iken kola doğru inferior kuvvet ile oluşur.Genellikle nörolojik hastalıklarda görülür.



GLENOHUMERAL İNSTABİLİTE NEDENLERİ:

TRAMVATİK YARALANMA ; Genellikle unilateral omuz yaralanmasıdır.Bankart lezyonu ve Hill–Sach lezyonu oluşumu çok sık görülür.Genellikle ameliyat ile tedavi edilir.

ATRAMVATİK YARALANMA ; Multidireksiyonel instabilite görülür ve bilateral yaralanmalardır.Bu tür yaralanmalarda rehabilitasyon birinci seçenektir.Eğer konservatif tedavi başarısız olursa cerrahi tedavi düşünülür.(inferior kapsüler shift cerrahisi)

GLENOHUMERAL İNSTABİLİTE SEMPTOMLARI:

Akromion daha belirgin olarak görülür.
Humerus başının deltoid altında görüntüsü kaybolur ve gözle görülür bir kavite oluşur.
Tüm ROM hareketlerinde ciddi ağrılıdır.
Hasta kolunu tutup vücuduna yapıştırır.

GLENOHUMERAL İNSTABİLİTE TESTLERİ:
Apprehension                   

Relocation işareti

Posterior apperehention

Anterior drawer

Posterior drawer

GLENOHUMERAL İNSTABİLİTE TEDAVİSİ:

A.KONSERVATİF TEDAVİ:

AKUT FAZ:
Bu evrede amacımız;ağrı ve inflamasyonu azaltmak,kapsülün tamirini desteklemek,kasların atrofiye gitmesini engellemektir.

ERKEN EVRE:
Omuz askısı kullanılır ve askı içinde basit ROM egzersizleri ve izometrik egzersizler çalışılır.Ayrıca omuz askısı postürel bozukluğa neden olabileceğinden postür egzersizleri,skapular kas egzersizleri ve propriosepsiyon egzersizleri çalışılır.

ORTA FAZ:
Romu arttırmaya çalışırız. Skapular kas balansı ve skapular kas gücünü kazandırıcı çalışmalar yaparız.Ayrıca propriosepsiyon egzersizlerine de devam ederiz.

SPORA DÖNÜŞ:
Tam ROM ve tam kuvveti kazandırmak bu evrede önemlidir.Rotator cuff ve skapula torasik egzersizlere devam ederiz.Hafif spor aktivitelerine başlarız ve sporcular için önemli olan pertürbasyon ve plyometrik egzersizlerede bu evrede geçilir.

B.CERRAHİ TEDAVİ:



CERRAHİ TEDAVİ SEÇENEKLERİ:

Bankart tamiri:Eğer açık cerrahi yapılmış ise subskapularis kası kesilmiştir ve rehabilitasyona post-op 2. Gün başlanır.Artoskopik cerrahi yapılmış ise post-op 3. Hafta sonra rehabilitasyona başlanır.

Anterior plikasyon:Kapsül büzüştürülür.

Termal kapsülografi:Isı verilerek kapsül büzüştürme tekniğidir fakat çok kullanılmaz.

Kombine tedavi

C.CERRAHİ TEDAVİDEN SONRA FİZYOTERAPİ:

0-3 hafta immobilizasyon ve erken hareketin ağrının ve yeniden çıkığın azalması ve fonksiyonelliğin artmasını sağlar.

Eğer yumuşak doku tekniği kullanıldıysa(Bankart tamiri):

0-3 HAFTA: Omuz 90° flexion çalışılır.
                    Skapular planda 90° abduksiyon çalışılır.
                    20-30° Eksternal ve internal rotasyon çalışılır.

3-6 HAFTA: Omuza 130-140° flexion çalışılır.
                    40-50° Eksternal rotasyon çalışılır.
                    45°İnternal rotasyon çalışılır.
                    Posterior kapsül germeye başlanır.

6-12 HAFTA:6 haftada wand egzersizlerine başlanır.(aktif asistif egzersiz)
                      Tam ROM amaçlanır ama germe yasaktır.
                      Tam pasif ROM’un 12. Haftaya kadar elde edilmesi hedeflenir.
                      Eksternal rotasyon eksikliği varsa 12. Haftadan önce 90° abduksiyonda eksternal rotasyon germe yapılmaz.
                      Skapulotorasik retraksiyon çalıştırılır.
                      Tamir bölgesine yük bindirmeden skapular egzersizlere başlanır.

12 HAFTADAN SONRA: 12. Haftada tam eksternal rotasyon kazanamadı ise uzamış eksternal rotasyon germeleri yapılmamalıdır.
6 aydan önce spora dönüş tavsiye edilmez.

KEMİK BLOK TEKNİKLERİ KULLANILDIYSA:

0-3 HAFTA:Subskapularis ve korokoidi korumak için omuz ekstansiyonunu engellemeliyiz.
                    Ağrı toleransına göre öne fleksiyon ve skapular planda abduksiyon çalışılmalıdır.
                    30°-40° Skapular planda eksternal rotasyon çalışılır.
                    45°skapular olanda Internal rotasyon çalışılır.

3-6 HAFTA:Fleksiyon ve ekstansiyonunu arttırmaya devam ederiz.
                    Internal ve eksternal rotasyonu farklı açılarda çalıştırabiliriz.

6-12 HAFTA:6.hafta aktif asistif ROM’a başlanır.
                    Pasif ROM’u arttırmak için dikkatli germeler yapılır.
                    Rotator cuff ve skapulotorasik kuvvetlendirilir.
                    8.haftadan sonra tam pasif ROM olmalıdır.
                    4 aydan sonra spora dönmelidir.