OTIZM SPEKTRUM BOZUKLUĞU
   Bugün 2 Nisan Dünya Otizm Farkındalık Günü.Belki birçoğumuzun çevresinde ya da ailesinde otizm spektrum bozukluğuna sahip bireyler vardır.Bazen onlara nasıl yaklaşacağımızı,nasıl konuşucağımızı bilemeyebiliriz.Yaptığımız bir hareketin ya da söylediğimiz bir sözün bireyi ve ailesini nasıl etkileyeceğini düşünebiliriz.O zaman hadi gelin hep beraber bakalım.



OTIZM SPEKTRUM BOZUKLUĞU NEDIR?NEDEN OLUŞUR?
   Otizm genelde 3 yaşında ya da 3 yaşından önce başlayıp ve hayat boyu devam eden nöro-gelişimsel farklılıktır.Otizmin neden kaynaklandığını nasıl ortaya çıktığı hala araştırılmakta ve üzerine çalışmalar yapılmaktadır.Otizmin günümüzde beynin yapısını ya da işleyişini etkileyen bazı sinir sistemi sorunlarından dolayı ortaya çıktığı düşünülmektedir.Görüşlerden diğeri ise genetik temelli olduğudur ancak bilim insanları hangi genlerin bozukluğundan kaynaklandığını henüz bilmemektedir.Buna ek olarak doğum öncesi ya da sonrası bazı nedenlerden kaynaklandığı da düşünülmektedir.Her hastalıkta olduğu gibi;bu nöro-gelişimsel farklılıkta da erken teşhis hem birey ve ailesi hem de tedavi seyri için önem arzetmektedir.

OTIZM TANISI NASIL KONULUR BELIRTILER NELERDIR?
   Erkeklerde kızlara oranla daha sık görülen otizm spektrum bozukluğunda tanı konulabilmesi için belirtilerden en az altı ya da daha üstü olması gerekir.Bunlardan bazıları;
      *İsmi söylendiğinde bakmama
      *Göz teması kurmama
      *Oyuncakların ilgisini çekmemesi ya da nasıl oynayacağını bilememesi durumu
      *Bazı eşyaları döndürme
      *Konuşmada yaş grubuna göre gerilik
      *Sıra dışı hareketler yapıyorsa örneğin eşyaları renklerine göre ayırıp sıraya dizme gibi,vs.
      *Durduk yere sallanıp çırpınma hareketleri ya da yüksek sesle bağırma
      *Olaylara karşı aşırı tepki
      *Hareketsiz olma durumu(kendi başlarına yalnız bir ortamda saatlerce oturma durumu gibi)
      *Kendilerini sosyal ortamdan izole etme durumu
      *Bir objeye ya da sahip olduğu oyuncağa aşırı bağlanma
      *Tehlikeli ve acı veren olaylara karşı duyarsız olma
      * Cümlede espri ya da imaya karşı duyarsız olma
      *Ritmik devam eden olaylar sergileme örneğin el çırpma,zıplama,dönme gibi


   
Otizm teşhisi bu konuda uzman doktorlar tarafından konulur.Ülkemizde tanıyı koyabilecek uzmanlar çocuk nörologları ve çocuk ruh hastalıkları uzmanlarıdır.Hekimler bireyde otizm spektrum bozukluğunun ne seviyede olduğunu tespit etmek için muayene ve bazı tetkikler yaparlar ve elde edilen sonuca göre bireyin tedavi seyrine göre ilgili doktor,psikiyatrist,fizyoterapist,dil ve konuşma terapisti,çocuk gelişimciler,diyetisyen tarafından bireye özgü tedavi programı hazırlanır.



YAPILAN MUAYENELER VE TETKIKLER NELERDIR?
   İlgili uzman hekim,anamnez alıp muayene eder eğer başka sorun olduğu düşünülürse MR,BT,EEG gibi bazı tetkikler isteyebilir.Doktor gerek görmedikçe bu tetkiklere ihtiyaç duyulmaz.
   Eğer çocuk otizm tanısı almışsa"Çocuk Özel Gereksinim Raporu/ÇÖZGER" çıkarılması gerekir.Rapor almak için özürlü sağlık kurulu bulunan bir hastaneye gidilir.Bu kurul iç hastalıkları,göz hastalıkları,kbb,nöroloji ya da ruh hastalıkları uzmanlarından oluşur.
   Çocuklar İçin Özel Gereksinim Değerlendirme Raporu almak için ilk yapılması gereken çocuğun bakımını üstlenen kişinin başvuru dilekçesi ile rapor düzenlemeye yetkili hastaneye başvuru yapması gerekmektedir.

ÇÖZGER NEDİR?
   Çözger’ de yer alan özel gereksinim; çocuğun toplumsal yaşama eşit katılabilmesi için bedensel ya da gelişimsel işlev kısıtlılığı olmayan bireylerden farklı sağlık, eğitim, rehabilitasyon, cihaz, ortez, protez, çevresel düzenlemeler ve diğer sosyal ve ekonomik haklara ve hizmetlere gereksiniminin olmasını ifade etmektedir.


OTIZM TEDAVISI VAR MIDIR?
   Yapılan muayeneler,tetkikler,gözlemler ve tıbbi muayene sonucu tanı konulur.Eğer ilgili hekim gerek görürse ilaç tedavisine başlanabilir.Ancak bu ilaçlar terapilerde istenmeyen hareketleri kontrol almak ya da depresyon,hiperaktivite gibi otizme eşlik eden durumlar varsa bunları kontrol altına almak içindir.OTIZM ILACLA TEDAVISI HENUZ MUMKUN DEGIL.
      *Bireyde eğer besin alerjisi gibi bir durum varsa yapılan kan testlerine bakarak bir diyet programı,
      *fizyoterapist eşliğinde duyu bütünleme tedavisi,
      *konuşma geriliği varsa dil ve konuşma terapisti eşliğinde konuşma terapileri,
      *çocuk gelişimcilerin düzenlediği bireyin durumuna özgü seanslar ya da otizm spektrum bozukluğu olan bireylerle yapılan grup seansları
   tedavi programına eklenebilir.
   Tedavi multi-disipliner bir çalışma gerektirir ve uygulanan tedavi ilgili ekip tarafından çocuğa/kişiye özel planlanır.Kişinin kontrolleri sağlık kuruluşundaki ilgili doktor ve ekibi tarafından ayarlanır.Tedavide uygulanan terapiler,kullanılıyorsa ilaçların saatleri ve kontrol zamanları aksatılmamalıdır.



OTIZM SPEKTRUM BOZUKLUĞUNDA EĞİTİM
   Bireyin eğitimi için ise RAM(Rehberlik ve araştırma merkezi)'de Özel eğitim değerlendirme kurulu tarafından kişinin özelliklerine göre uygun eğitsel bir değerlendirme yapılır.Sonucunda ise yaşına ve durumuna göre eğitim planlaması yapılır.Bu kapsamda özel eğitim sınıfı,kaynaştirma eğitimi,özel eğitim kaynaştırma merkezleri gibi eğitim alabilecek ortamlara kişi ve aile yönlendirilir.


   VE EN ÖNEMLİSİ UNUTMAYIN Kİ ANAHTAR KELİME SEVGİDİR.FARKINDA OLALIM FARKINDALIK YARATALIM.

Yazarlar: Simay Çiltaş,Sümeyra Esgin


Etiket:Otizm,Otizm Spektrum Bozukluğu,Tedavi,terapi,farklılık,farkındalık.