Plantar fasya, kalkaneusun (topuk kemiği) alt yüzeyinden kaynaklanan ve ayağın tabanı boyunca ayak parmaklarına doğru uzanan kalın bir lifli bağ dokusu banttır. Plantar fasya ayak arkının aşırı düzleşmesi için pasif bir sınırlama görevi görür. Plantar fasya mikro yırtıkları geliştirdiğinde veya iltihaplandığında, plantar fasciitis meydana gelir.



Anatomi

Plantar fasya, medial kalkaneal tüberkülün periosteumundan kaynaklanan, uzunlamasına organize edilmiş lifli bağ dokusundan oluşur. Plantar fasyanın daha kalın merkezi kısmı, 5 metatarsal başın tamamını geçerken fleksör tendonlarını çevreleyen beş banda uzanır. Plantar fasya, Aşil tendonunun paratenonu, iç ayak kas sistemi ve hatta deri ve deri altı dokusu ile karışır. Kalın viskoelastik multilobular yağ yastığı, yürüyüş sırasında vücut ağırlığının% 110'una ve koşu sırasında% 250'ye kadar emmekten sorumludur ve en çok çıplak ayaklı yürüyüş sırasında deforme olur.

Plantar Fasciitis Nedenleri

Plantar fasya, ayağınızın kemerini destekleyen ve yürürken şok emen bir kiriş şeklindedir. Bu kiriş üzerindeki gerginlik ve stres çok büyük hale gelirse, küçük yırtıklar oluşabilir. Tekrarlanan germe ve yırtılma fasyayı tahriş edebilir veya alevlendirebilir, ancak plantar fasiit vakalarının çoğunda neden belirsiz kalır.Bununla birlikte, plantar fasiit genellikle çekiş ya da kompresyon yaralanmalarına bağlı oluşur.

Çekiş Plantar Fasiit
Plantar fasiit semptomları genellikle plantar fasya üzerindeki "çekiş" (veya germe) kuvvetleri ile şiddetlenir. Basit bir ifadeyle, plantar fasya tekrar tekrar gerilir.

Sıkıştırma Plantar Fasiit
Sıkıştırma tipi plantar fasya yaralanmalarının travmatik bir geçmişi vardır. Plantar fasyayı travmaya maruz bırakan keskin bir nesneye inmek neden olur.

Plantar fasiit en çok etki ve koşu sporları, özellikle topuk koşu stilleri yerine ayak koşuları ile ilişkilidir.

Plantar Fasciitis Belirtileri

Plantar fasiit tipik olarak topuk yakınında bıçaklama ağrısına neden olur. Ağrı, uyanıştan sonraki ilk birkaç adımda genellikle en kötüsüdür, ancak uzun süre ayakta dururken veya oturduktan sonra kalktığınızda da tetiklenebilir. Ağrı egzersiz sırasında değil, egzersizden sonra genellikle daha kötüdür.

- Sabah ilk adımlarla veya uzun süreli ağırlıksız yataktan sonra topuk ağrısı
-Ön medial topuğa hassasiyet
Sınırlı dorsifleksiyon ve sıkı aşil tendonu.
-Bir topallama mevcut olabilir veya ayak parmağı yürüyüşü tercih edebilir.
-Ağrı genellikle sert yüzeylerde çıplak ayakla ve merdiven çıkarken daha kötüdür.
-Birçok hastada semptomların başlamasından önce aktivite seviyelerinde ani bir artış olmuş olabilir.

Risk faktörleri

Yaş: Plantar fasiit en çok 40 ve 60 yaşları arasında görülür.

Belirli egzersiz türleri: Topuk ve stresli dokulara çok fazla stres uygulayan aktiviteler - uzun mesafeli koşu, bale dansı ve aerobik dans gibi - plantar fasiitin başlamasına katkıda bulunabilir.

Ayak mekaniği: Düz ayaklar, yüksek kemer veya hatta anormal bir yürüyüş şekli, ayakta durduğunuzda ağırlığın dağılma şeklini etkileyebilir ve plantar fasyaya ek stres uygulayabilir.

Obezite: Fazla kilo plantar fasya üzerinde ekstra stres oluşturur.

Sizi ayaklarınızda tutan meslekler: Fabrika işçileri, öğretmenler ve çalışma saatlerinin çoğunu sert yüzeylerde yürürken veya ayakta dururken geçiren bireylerde plantar fasya zarar görebilir.

Diabetes Mellitus (ve / veya diğer metabolik durumlar)

Tedavi Yöntemleri

Plantar Fasciitis tedavisinde öncelikle konservatif tedaviler tercih edilir. Konservatif önlemler başarısız olduğunda,  plantar fasiyotomi gibi cerrahi teknikler kullanılabilir.

Plantar Fasciitis ve Fizyoterapi

Araştırmacılar, plantar fasiiti etkili bir şekilde rehabilite etmek ve nüksü önlemek için kapsanması gereken 8 aşama olduğu sonucuna varmışlardır. Bunlar:

1)Erken Yaralanma Koruması: Ağrı Giderme ve Antienflamatuar Yöntemler
2)Tüm Hareket Aralıklarını Geri Kazanın
3)Ayak Kemeri Kas Kontrolünü Geri Yükle
4)Normal Baldır ve Bacak Kas Kontrolünü Geri Yükle
5)Normal Ayak Biyomekaniğini Geri Yükle
6)Koşma ve İniş Tekniğinizi Geliştirin
7)Spor veya İşe Dönüş
8)Ayakkabı Analizi

Kuvvet Antrenmanı:  Tendinopati yönetimine benzer şekilde, yüksek yük mukavemeti eğitimi plantar fasiit tedavisinde etkili gibi görünmektedir. Yüksek yük mukavemeti eğitimi, ağrıda daha hızlı bir azalmaya ve fonksiyondaki iyileşmelere yardımcı olabilir.

Germe: Ayaktaki  gergin kaslar plantar fasiiti şiddetlendirir.Dokuya özgü plantar fasya germe egzersizi, kronik topuk ağrısı olan hastalarda semptomların azalmasına katkı sağlar.

Manipülatif Teknikler : Manipülasyonların da bazı durumlarda ağrıyı azalttığı ve semptomları hafiflettiği gösterilmiştir. Hipomobil talokrural eklem ve subtalar ekleme distraksiyon manipülasyonu uygulanan bir çalışmada 6 farklı vakadaki hastalar, ağrı başına tam bir rahatlama gösterilmiştir.

Gece Atelleri: Ayak bileği dorsifleksiyonunu ve ayak parmağı uzantısını koruyarak plantar fasya üzerinde sabit bir esneme sağlar. Bazı kanıtlar, gece splintlerinin faydalı olduğunu bildirse de bununla alakalı yapılan çalışmaların sınırlı olduğunu bildiren çalışmalar da var.

İyontoforez: Bantlama ile birleştirilmiş deksametazon, asetik asit veya salin iyontoforez uygulamalarının hastaların ağrı semptomlarında bir rahatlama sağladığı bildirilmiş.










Kaynakça

1) Carlson RE, Fleming LL, Hutton WC. The biomechanical relationship between the tendoachilles, plantar fascia and metatarsophalangeal joint dorsiflexion angle. Foot ankle Int / Am Orthop Foot Ankle Soc [and] Swiss Foot Ankle Soc. 2000;21(1):18–25.

2) Stecco C, Corradin M, Macchi V, et al. Plantar fascia anatomy and its relationship with Achilles tendon and paratenon. J Anat. 2013;223(August):1–12. doi:10.1111/joa.12111.

3) Rathleff, M.S., Mølgaard, C.M., Fredberg, U., Kaalund, S., Andersen, K.B., Jensen, T.T., Aaskov, S. and Olesen, J.L., 2015. High‐load strength training improves outcome in patients with plantar fasciitis: A randomized controlled trial with 12‐month follow‐up. Scandinavian journal of medicine & science in sports, 25(3).

4) DioGiovanni BF, Nawoczenski DA, Lintal ME et al. Tissue-specific plantar fascia-stretching exercise enhance outcomes in patients with chronic heel pain. Journal of Bone and Joint Surgery. 2003;85-A:1270-1277.

5) Young B, Walker MJ, Strunce J et al. A combined treatment approach emphasizing impairment-based manual physical therapy for plantar heal pain: a case series. JOSPT. 2004;34:725-733.

6) Cole C, Seto C, Gazewood J. Plantar fasciitis: evidence-based review of diagnosis and therapy. Am Fam Physician. 2005 Dec 1;72(11):2237-42.

7) Osborne HR, Allison GT. Treatment of plantar fasciitis by LowDye taping and iontophoresis: short term results of a double blinded, randomised, placebo controlled clinical trial of dexamethasone and acetic acid. Br J Sports Med. 2006 Jun;40(6):545-9; discussion 549. Epub 2006 Feb 17.