Postural Drenaj Nedir?

Postüral drenaj; kistik fibrosis, KOAH gibi kronik göğüs hastalıklarında mukusun akciğerlerden temizlenmesine yardımcı olan bir hava yolu temizleme tekniğidir. Postüral drenaj, bir veya daha fazla akciğer segmentinden salgıları (balgam) huffing veya öksürme teknikleriyle merkezi hava yollarına boşaltmak için yerçekiminin etkisine dayanır.

Akciğerlerin Anatomisi



Solunum sistemi ve vücuttaki diğer organlarla ilişkisi hakkında daha fazla bilgi edinmek, postüral drenaj tedavilerinin neden etkili olduğunu anlamanıza yardımcı olabilir. Akciğerler, üçü sağ tarafta ve ikisi göğüs boşluğunun sol tarafında olmak üzere beş lobdan oluşur. Her lob ayrıca segmentlere ayrılır. Sol ve sağ taraftaki üst lobların her biri üç bölümden oluşur: üst (apikal), arka ve ön. Lob segmentleri, hava yolları, hava keseleri ve kan damarlarından oluşan bir ağdan oluşur. Bu keseler, kan ve hava arasında oksijen ve karbondioksit değişimine izin verir. Postüral drenaj sırasında boşaltılan bu segmentlerdir. Yani kısaca postüral drenajın amacı mukusu daha büyük hava yollarına hareket ettirerek çıkarabilmesini - öksürebilmesini- kolaylaştırmaktır.

Postüral Drenaj Teknikleri

Postüral drenaj, akciğerleri boşaltmak için birden fazla pozisyon, perküsyon, titreşim, derin nefes alma ve öksürük gibi tekniklerin bir kombinasyonunu içerir. Hastayı pozisyonlama önemlidir çünkü postüral drenajda sekresyonun drene edilmesi için yer çekimi kullanılır. Kişi çeşitli pozisyonlarda yatar ya da oturur, böylece akıtılacak akciğerin kısmı mümkün olduğunca yüksektir. Akciğerin o kısmı perküsyon, titreşim ve yerçekimi kullanılarak boşaltılır.

Postural drenajın faydaları nelerdir?

• Salgıların giderilmesi, göğüs enfeksiyonu gelişme riskini en aza indirir.
  
  
• Solunum fonksiyonunun iyileştirilmesine de yardımcı olabilir.
  
  
• Manuel fizyoterapi teknikleriyle birlikte kullanılabilir.
  
  
• Hastanın çok az aktif katılımı gerektirir.
  
  
• Manuel solunum fizyoterapi tekniklerinden daha az invaziv.
  

Perküsyon 

Perküsyonda el, su tutuyormuş gibi ancak avuç içi aşağı bakacak şekilde pozisyonlanır.



Perküsyon kuvvetli ve ritmik olmalı, ancak acı içermemelidir. Her perküsyonun da içi boş bir sesi olmalıdır. Hareketin çoğu, kolun gevşemesi ile bileğin içindedir ve perküsyonu daha az yorucu hale getirir. Uygulama sırasında ağrı oluşumu varsa muhtemelen el pozisyonunuz yanlıştır, tekrardan düzeltmeniz gerekir. 

Titreşim - Vibrasyon

Titreşim uygulaması ise düzleştirilmiş bir el pozisyonu ile uygulanır. 


Titreşimde el, uygulama yapılacak akciğer bölgesine uygun segment üzerine sıkıca konur. Ardından, kolu ve omuzu sertleştirerek, hafif bir basınç uygulayarak ve bir vibratörünkine benzer hızlı, sallama hareketi yaratılmalıdır. 

Tedavi gören kişinin derin nefes alması ve yavaş ama güçlü bir şekilde nefes vermesi önemlidir. Bu, üretken bir öksürüğü uyarmak için zorlanmadan yapılmalıdır.

Postüral Drenaj Zamanlaması

Genellikle, her tedavi seansı 20 ila 40 dakika sürebilir. Her pozisyon için 3-5 dakika idealdir. Drenaj en iyi, kusma olasılığını azaltmak için yemeklerden önce veya yemekten bir buçuk ila iki saat sonra yapılır. Sabah erken ve yatmadan önce tavsiye edilir. Kişi daha sıkışıksa veya hastalanırsa drenajın uzunluğunu ve günde yapılma sıklığı arttırılması gerekebilir. Terapistiniz genelde hangi pozisyonların, ne sıklıkta ve ne kadar süre drenaj yapılması gerektiğini bilmenize yardımcı olacaktır.

Terapistin uygulama sırasında dikkat etmesi gerekenler 

Terapist, perküsyon yaparken öne doğru eğilmemeli, sırtını korumak için dik konumda kalmalıdır. Hasta kişinin yattığı masa, terapist için rahat bir yükseklikte olmalıdır. 

Postüral Drenajda Pozisyonlar 

Drenaj sırasında pozisyonlama, yukarıda anlatıldığı gibi sekresyonun yerçekimi etkisinden faydalanıp çıkarılması açısından önemlidir. Hastanın konforu için yastıklar kullanılabilir. Kişi kolayca yorulursa, pozisyonların sırası değiştirilebilir, ancak yapılması gereken tüm segmentlere uygulama yapmak gereklidir.

Üst Lob 

- Apikal segment : Hasta 30 derece geriye doğru eğilir. Titreşim ve perküsyon klavikula ile skapula üstü arasında. 
- Ön Segment : Hasta karın kaslarının gevşemesini ve nefes almayı kolaylaştıran dizlerin altında bir yastık ile sırtüstü yatar. Titreşim ve perküsyon, bir erkek hastanın klavikula ve meme başı arasında herhangi bir yan. Bir kadın hastada mümkün olmayabilir.
- Arka Segment :Hasta sandalyenin arkasına (veya yatağa) 30 derece öne eğilir. Titreşim ve perküsyon sırtın üst kısmı üzerinde.

Sağ Orta ve Sol Lingual

-Sağ yan - medial segmentler : Hasta sırt üstü pozisyondan dörtte bir tur döner ve bükülmüş dizler arasına bir yastık yerleştirilebilir. Yatağın ayağı 15 derece yükseltilir. Titreşim ve perküsyon sağ meme alanının altından, aksillar çizgi üzerinden.
- Sol üst ve alt Lingual segmentler: Hasta sırt üstü pozisyondan dörtte bir tur döner ve bükülmüş dizler arasına bir yastık yerleştirilebilir. Yatağın ayağı 15 derece yükseltilir. Titreşim ve perküsyon sol meme alanının altından, aksillar çizgi üzerinden.

Alt Loblar

-Apikal Bazal Segment : Hasta kalçaların altında bir yastık ile yatağa yüz üstü yatıyor. Yatak düz pozisyonda.Titreşim ve perküsyon, hangi tarafta olursa olsun skapula altında sırtın ortasında yapılabilir.
- Ön Bazal Segment :Yatağın ayağı 30 derece yükseltilir. Titreşim ve perküsyon, alt kaburgaların altından koltuk altı.
-Yanal Bazal Segment : Hasta drene edilmesi gereken karşı taraftaki aşağı dönük konumdan dördüncü tur yukarı uzanır. Yatağın ayağı 30 derece yükseltilir. Titreşim ve perküsyon, alt kısmın posterolateral alanları üzerinde yapılabilir
- Arka Bazal Segment : Hasta kalçalar arasında yastık ile yatağa yüz aşağı yatıyor. Yatağın ayağı 30 derece yükseltilir. Titreşim ve perküsyon uygun olan bölge üzerinden (sırt) yapılabilir.