ROMATOID ARTRIT NEDIR?
Romatoid Artrit(RA),otoimmün romatizmal hastalık olup inflamatuar,eklemleri tutan bazı durumlarda ise akciğer,göz, kalp gibi organları tutabilen multisistemik bir hastalıktır.Etyolojisi bilinmemekle beraber prevelansı oldukça sık olan romatoid artrit 35-50 yaş arasında sık görülür.Kadınlarda görülme riski erkeklere göre üç kat fazladır.Ülkemizde morbidite ve mortalitesi fazladır.Tanı klinik,röntgen ve laboratuvar sonuçlarına bakılarak konulur.
Romatoid artritin 2 önemli özelliği vardır:
*Kronik olması
*Progresif olması
ROMATOID ARTRITE NEDEN OLAN ETMENLER
1)Genetik:DRB1 alleleri RA'da önemli yer alır.
2)Çevresel Faktörler: Sigara,bakteri ve viral antijenlerin fazlalığı RA'i tetikler.
Bahsedilen genetik ve çevresel faktörlerle beraber vücutta otoimmün bir yanıt oluşur.Böylece eklemlerde sinovyal proliferasyon ve hasar meydana gelir.
ROMATOID ARTRITTE PATOLOJI
Kıkırdak ve kemik harabiyetine yol açan enflamasyonla beraber yapılan laboratuar testlerinde ESH ve CRP yüksek;Romatoid faktör varlığı sağlıklı bireye göre yüzde 65 daha fazladır(RF pozitifliği kesin tanı kriteri olarak kullanılmamaktadır çünkü diğer romatizmal hastalıklarda da değer yükselebilir).
Diğer görülen patoloji ise sinoviyal hipertrofi ya da diğer adıyla Pannus dokusu oluşumudur.Eklem boşluğunu doldurup hareketi kısıtlar.Kemik erezyonuna yol açar.Ankilozan spondilitten farkı ise Pannusun yumuşak olmasıdır.
KLINIK BULGULAR
Başlangıçta;
●Halsizlik,istahsızlık,kırgınlık
●Poliartrit:Simetrik tutulum var.
●Ağrı,hassasiyet ve şişlik
●Tutukluluk:En az 30 dakika süren bazen bir saati aşan sabah tutukluluğu görülür.
●Etkilenen eklemde sıcaklık artışı
●Hareketlerin kısıtlanması
●Kızarıklık ve ateş:Nadiren görülür.
SIK TUTULAN EKLEMLER
●Elin metakarpofalangel(MCP) ve proksimal interfalangeal(PIF)eklemleri
●El bilekleri
●Dirsek
●Dizler
●Ayak bileği
●Tarsal ve metatarsofalangeal eklemler
●Boyun omurları özellikle C1-C2 seviyesi
Bu eklem tutulumlarından RA'da eklem tutulumları MKF %87,PIF %85 ve el bileği %82 oranındadır.
RA,aksiyel sistem ve distal eklemleri tutmaz.Distal eklemleri tutan hastalıklardan bazıları Osteoartrit,Psörotik Artrit,...
PATOLOJIK DEGISIKLIKLER
●Subluksasyona bağlı》Ulnar Deviasyon
●El bileği tutulumuna bağlı》İnterossöz Kas Atrofisi
●Kuğu Boynu(Swan Neck)Deformitesi: PIF eklem hiperextansiyonda,DIF eklemi flexiondadır.
●Düğme İliği(Butonyer) Deformitesi: PIF eklemi flexionda,DIF eklemi hiperextansiyondadır.
●Zigzag(Z)Deformitesi
●Metatars başlarında subluksasyon
●Metatars başlarında subluksasyon ilerlerse》basınç ayak tabanına dengesiz dağılır buna bağlı》nasır ve ülserasyon oluşumu
●Temporo-mandibuler eklem tutulumu》hasta ağzını açmada zorluk yaşar ya da açamaz
●Extansör ve flexor tenosinovit》kistler ameliyatla çıkarılır ameliyattan sonra kişi》tendon problemleriyle gelebilir
●Popliteal Kist/Baker Kisti》Femur ve tibia arasında inflamatuar sıvı arkaya kayar》daha sonra rüptüre olur》kasın içine sıvı girişi》diz arkasında sinoviyal kist oluşur(Baldırda şişlik ve ağrı oluşur)
DİĞER SİSTEM BULGULARI
2 önemli tutulum:
1)Plöropulmoner tutulum;
*Plevra Hastalığı
*Fibrozis
*Nodüller
*Pnömonitis
*Arterit
*Caplan Sendromu
2)Kardiyovasküler tutulum;
*Perikardit
*Erken Arteroskleroz
Diğer bulgular;
*Senil Purpura
*Küçük damar vasküliti
*Parmak uçlarında dijital infarkt: Deri tamamen siyah renk alır.
*Deride ülserasyonlar
*Plevrada efüzyon:Sıvı birikimi
*Göz:Episklerit,sklerit ve skleromalasia perforans
NORMAL VE INFLAMATUAR SINOVIYA ANALIZI
Normal Sinoviya:
●Rengi sarıdır.
●Berraktır.
●Visközdür.
●Müsin pıhtısı sıkıdır.
●Lökosit<200ųL'dir.
Inflamatuar Sinoviya:
●Rengi sarıdır.
●Berraklık azalmıştır.
●Viskozite azalmıştır.
●Müsin pıhtısı bozulmuştur.
●Lökosit>2000ųL'dir.
ACR/EULAR SINIFLANDIRMA KRITERLERI 2010
1)Eklem tutulumu(0-5)
*1 orta-büyük eklem(0)
*2-10 orta-büyük eklem(1)
*1-3 kücük eklem(2)
*4-10 küçük eklem(3)
*10<eklem,en az bir küçük eklem(5)
2)Seroloji(0-3)
3)Akut Faz Reaktanları(0-1)
4)Semptom Süresi(0-1)
*6 haftadan kısa=akut(0)
*6 haftaya eşit ya da daha uzun(1)
Yukarıdaki olgulardan kaç tanesi görülüyorsa yanındaki puan değerine bakılır ve toplanır.Elde edilen puan 6 ya eşit ya da 6 dan büyükse》Romatoid Artrit.
ROMATOID ARTRIT TEDAVI
İlaç tedavisi:
İlk başta amaç hastanın şikayetlerini azaltmaktır bunda bazı analjezikler,NSAİİ gibi ilaçlar kullanılırken daha sonra》glükokortikoid daha sonra ise temel tedavi ilaçları olan,uzun süreli etkisi olan》DMARD kullanılır.
Fizyoterapi:
Tedavide amaç;
》ağrı ve enflamasyonu azaltmak
》eklem hareket açıklığını koruyup eklem deformitelerini önlemek,
》Kas atrofilerini geciktirmek
》Eklem fonksiyonelliğini korumak
》Eklem dışı tutulumları kontrol etmek
RA'nın akut döneminde;
》Soğuk uygulamalar:metobolizmayı yavaşlatıp şişliği azaltmak için kullanılır.
》Immobilizasyon
》İzometrik egzersizler
》TENS:Ağrı duyusunu taşıyan miyelinsiz C lifleridir.Ağrı duyusu üst merkezlere spinal kordun dorsal boynuzunda yer alan Target(T)hücreleri ile gelir.Miyelinli A delta lifleri üst merkezlere spinal kord dorsal boynuzunda bulunan Substansia Gelatinoza(SG)hücrelerinden geçerek gelir.SG hücreleri,T hücrelerini inhibitör olarak etkiler yani ağrı taşınmasında kapı görevindedir.Kalın afferentler seçici olarak uyarılır,SG'den T hücrelerine inhibitör mekanizma çalışmaya başlar böylece ağrı medulla spinalisteki geçişi bloke olur》KAPI KONTROL TEORISI.
》Aktif ya da pasif ROM egzersizleri
RA'nın subakut döneminde;
》Yapılan ROM egzersizlerine devam edilir.
》Buna ek olarak tendon glide ve germe egzersizleri tedavi programına dahil edilir.
RA'nın kronik döneminde;
》Kas güçlendirmeye yönelik egzersizler
》Manipülasyon-mobilizasyon teknikleri(kemikte deformite ya da başka hasar yoksa)
》Deformite gelişmesi beklenen eklemin ortezlerle korunması
》Çeşitli fizik tedavi modaliteleri(Parafin,ultroson,vs,...) eklenebilir.
Erken tanı》Erken tedavi getirir.Erken dönemde tedaviye yanıt daha iyidir.Tedavide kişiye bütüncül olarak yaklaşmak gerekir ve tedavinin amacı hastayla beraber belirlenir bunun ardından hastanın klinik tablosuna göre kişiye özel fizyoterapi programı hazırlanıp uygulanır.
Etiket:romatoid artrit,ra,osteoartrit,romatoloji,ağrı,kızarıklık.
Romatoid Artrit(RA),otoimmün romatizmal hastalık olup inflamatuar,eklemleri tutan bazı durumlarda ise akciğer,göz, kalp gibi organları tutabilen multisistemik bir hastalıktır.Etyolojisi bilinmemekle beraber prevelansı oldukça sık olan romatoid artrit 35-50 yaş arasında sık görülür.Kadınlarda görülme riski erkeklere göre üç kat fazladır.Ülkemizde morbidite ve mortalitesi fazladır.Tanı klinik,röntgen ve laboratuvar sonuçlarına bakılarak konulur.
Romatoid artritin 2 önemli özelliği vardır:
*Kronik olması
*Progresif olması
ROMATOID ARTRITE NEDEN OLAN ETMENLER
1)Genetik:DRB1 alleleri RA'da önemli yer alır.
2)Çevresel Faktörler: Sigara,bakteri ve viral antijenlerin fazlalığı RA'i tetikler.
Bahsedilen genetik ve çevresel faktörlerle beraber vücutta otoimmün bir yanıt oluşur.Böylece eklemlerde sinovyal proliferasyon ve hasar meydana gelir.
ROMATOID ARTRITTE PATOLOJI
Kıkırdak ve kemik harabiyetine yol açan enflamasyonla beraber yapılan laboratuar testlerinde ESH ve CRP yüksek;Romatoid faktör varlığı sağlıklı bireye göre yüzde 65 daha fazladır(RF pozitifliği kesin tanı kriteri olarak kullanılmamaktadır çünkü diğer romatizmal hastalıklarda da değer yükselebilir).
Diğer görülen patoloji ise sinoviyal hipertrofi ya da diğer adıyla Pannus dokusu oluşumudur.Eklem boşluğunu doldurup hareketi kısıtlar.Kemik erezyonuna yol açar.Ankilozan spondilitten farkı ise Pannusun yumuşak olmasıdır.
KLINIK BULGULAR
Başlangıçta;
●Halsizlik,istahsızlık,kırgınlık
●Poliartrit:Simetrik tutulum var.
●Ağrı,hassasiyet ve şişlik
●Tutukluluk:En az 30 dakika süren bazen bir saati aşan sabah tutukluluğu görülür.
●Etkilenen eklemde sıcaklık artışı
●Hareketlerin kısıtlanması
●Kızarıklık ve ateş:Nadiren görülür.
SIK TUTULAN EKLEMLER
●Elin metakarpofalangel(MCP) ve proksimal interfalangeal(PIF)eklemleri
●El bilekleri
●Dirsek
●Dizler
●Ayak bileği
●Tarsal ve metatarsofalangeal eklemler
●Boyun omurları özellikle C1-C2 seviyesi
Bu eklem tutulumlarından RA'da eklem tutulumları MKF %87,PIF %85 ve el bileği %82 oranındadır.
RA,aksiyel sistem ve distal eklemleri tutmaz.Distal eklemleri tutan hastalıklardan bazıları Osteoartrit,Psörotik Artrit,...
PATOLOJIK DEGISIKLIKLER
●Subluksasyona bağlı》Ulnar Deviasyon
●El bileği tutulumuna bağlı》İnterossöz Kas Atrofisi
●Kuğu Boynu(Swan Neck)Deformitesi: PIF eklem hiperextansiyonda,DIF eklemi flexiondadır.
●Düğme İliği(Butonyer) Deformitesi: PIF eklemi flexionda,DIF eklemi hiperextansiyondadır.
●Zigzag(Z)Deformitesi
●Metatars başlarında subluksasyon
●Metatars başlarında subluksasyon ilerlerse》basınç ayak tabanına dengesiz dağılır buna bağlı》nasır ve ülserasyon oluşumu
●Temporo-mandibuler eklem tutulumu》hasta ağzını açmada zorluk yaşar ya da açamaz
●Extansör ve flexor tenosinovit》kistler ameliyatla çıkarılır ameliyattan sonra kişi》tendon problemleriyle gelebilir
●Popliteal Kist/Baker Kisti》Femur ve tibia arasında inflamatuar sıvı arkaya kayar》daha sonra rüptüre olur》kasın içine sıvı girişi》diz arkasında sinoviyal kist oluşur(Baldırda şişlik ve ağrı oluşur)
DİĞER SİSTEM BULGULARI
2 önemli tutulum:
1)Plöropulmoner tutulum;
*Plevra Hastalığı
*Fibrozis
*Nodüller
*Pnömonitis
*Arterit
*Caplan Sendromu
2)Kardiyovasküler tutulum;
*Perikardit
*Erken Arteroskleroz
Diğer bulgular;
*Senil Purpura
*Küçük damar vasküliti
*Parmak uçlarında dijital infarkt: Deri tamamen siyah renk alır.
*Deride ülserasyonlar
*Plevrada efüzyon:Sıvı birikimi
*Göz:Episklerit,sklerit ve skleromalasia perforans
NORMAL VE INFLAMATUAR SINOVIYA ANALIZI
Normal Sinoviya:
●Rengi sarıdır.
●Berraktır.
●Visközdür.
●Müsin pıhtısı sıkıdır.
●Lökosit<200ųL'dir.
Inflamatuar Sinoviya:
●Rengi sarıdır.
●Berraklık azalmıştır.
●Viskozite azalmıştır.
●Müsin pıhtısı bozulmuştur.
●Lökosit>2000ųL'dir.
ACR/EULAR SINIFLANDIRMA KRITERLERI 2010
1)Eklem tutulumu(0-5)
*1 orta-büyük eklem(0)
*2-10 orta-büyük eklem(1)
*1-3 kücük eklem(2)
*4-10 küçük eklem(3)
*10<eklem,en az bir küçük eklem(5)
2)Seroloji(0-3)
3)Akut Faz Reaktanları(0-1)
4)Semptom Süresi(0-1)
*6 haftadan kısa=akut(0)
*6 haftaya eşit ya da daha uzun(1)
Yukarıdaki olgulardan kaç tanesi görülüyorsa yanındaki puan değerine bakılır ve toplanır.Elde edilen puan 6 ya eşit ya da 6 dan büyükse》Romatoid Artrit.
ROMATOID ARTRIT TEDAVI
İlaç tedavisi:
İlk başta amaç hastanın şikayetlerini azaltmaktır bunda bazı analjezikler,NSAİİ gibi ilaçlar kullanılırken daha sonra》glükokortikoid daha sonra ise temel tedavi ilaçları olan,uzun süreli etkisi olan》DMARD kullanılır.
Fizyoterapi:
Tedavide amaç;
》ağrı ve enflamasyonu azaltmak
》eklem hareket açıklığını koruyup eklem deformitelerini önlemek,
》Kas atrofilerini geciktirmek
》Eklem fonksiyonelliğini korumak
》Eklem dışı tutulumları kontrol etmek
RA'nın akut döneminde;
》Soğuk uygulamalar:metobolizmayı yavaşlatıp şişliği azaltmak için kullanılır.
》Immobilizasyon
》İzometrik egzersizler
》TENS:Ağrı duyusunu taşıyan miyelinsiz C lifleridir.Ağrı duyusu üst merkezlere spinal kordun dorsal boynuzunda yer alan Target(T)hücreleri ile gelir.Miyelinli A delta lifleri üst merkezlere spinal kord dorsal boynuzunda bulunan Substansia Gelatinoza(SG)hücrelerinden geçerek gelir.SG hücreleri,T hücrelerini inhibitör olarak etkiler yani ağrı taşınmasında kapı görevindedir.Kalın afferentler seçici olarak uyarılır,SG'den T hücrelerine inhibitör mekanizma çalışmaya başlar böylece ağrı medulla spinalisteki geçişi bloke olur》KAPI KONTROL TEORISI.
》Aktif ya da pasif ROM egzersizleri
RA'nın subakut döneminde;
》Yapılan ROM egzersizlerine devam edilir.
》Buna ek olarak tendon glide ve germe egzersizleri tedavi programına dahil edilir.
RA'nın kronik döneminde;
》Kas güçlendirmeye yönelik egzersizler
》Manipülasyon-mobilizasyon teknikleri(kemikte deformite ya da başka hasar yoksa)
》Deformite gelişmesi beklenen eklemin ortezlerle korunması
》Çeşitli fizik tedavi modaliteleri(Parafin,ultroson,vs,...) eklenebilir.
Erken tanı》Erken tedavi getirir.Erken dönemde tedaviye yanıt daha iyidir.Tedavide kişiye bütüncül olarak yaklaşmak gerekir ve tedavinin amacı hastayla beraber belirlenir bunun ardından hastanın klinik tablosuna göre kişiye özel fizyoterapi programı hazırlanıp uygulanır.
Etiket:romatoid artrit,ra,osteoartrit,romatoloji,ağrı,kızarıklık.