Oturum Aç

**busra_ssahinn** · 06-20-2021, 08:57 AM

TOTAL DİZ ARTROPLASTİSİ VE REHABİLİTASYONU

Sıklıkla osteoartrite bağlı olarak gelişen ağrı ve fonksiyon kaybının tedavisinde kullanılan bir yöntem olan total diz artroplastisi RA , travma sonrası artrit , patellafemoral artrit , juvenil romatoid artrit ve konservatif tedavinin yetersiz kaldığı durumlarda da uygulanmaktadır. Diz eklemi femur , tibia ve patella arasında oluşan , esas olarak fleksiyon ve ekstansiyon hareketlerine izin veren menteşe tipli bir eklemdir ve eklemi oluşturan bu yüzeylerde kıkırdak yapının dejenerasyona uğraması ağrı , tutukluluk , eklem hareket açıklığında kayıplar meydana getirebilir. Bu durumlarda diz ekleminin tamamının veya bir kısmının yapay eklem yüzeyleri ile değiştirilmesi ile diz artroplastisi uygulanır.

Diz Artoplastisinin Endikasyonları ;

Konservatif tedavinin yetersiz kaldığı hastalar
RA veya jüvenil romatoid artrit
OA
Post – travmatik artrit
Başarısız yüksek tibial osteotomi
İzole patellafemoral artrit
Kemik tümörleri

Diz Artoplastisinin Kontraendikasyonları ;

Artrodez uygulanmış hastalar
Kas zayıflığına bağlı genu rekurvatum ve belirgin quadriceps femoris zayıflığı olanlar
Nöropatik eklem veya aktif eklem infeksiyonu bulunan hastalar
Genel sağlık durumu bozukluğu olanlar
Ağır osteoporozu bulunanlar

Diz Artoplastisi Sınıflandırılması

Değiştirilen bölüme göre unikompartmantal , bikompartmantal ve trikompartmantal olarak 3 ‘ e ayrılır.

Unikompartmantal : Femur veya tibianın medial veya lateral kompartmanı değiştirilmektedir. Kısıtlamasız özelliktedir.
Bikompartmantal : Tibia veya femurun karşılıklı yüzeyleri değiştirilmektedir. Patellafemoral ekleme müdahale edilmemektedir.
Trikompartmantal : Patellafemoral eklem yüzeyi de değiştirilmektedir.

Mekanik sınırlamaya göre kısıtlamasız , yarı kısıtlamalı , veya tam kısıtlamalı olarak 3 ‘ e ayrılır .

Kısıtlamasız protezlerde eklemin stabilitesi yumuşak dokular tarafından sağlanmaktadır ve genelde genç hastalarda tercih edilir.
Yarı kısıtlamalı protezlerde hareketi sınırlama oranına göre değişen birçok tasarım bulunmaktadır.
Tam kısıtlamalı protezler dize posterior , varus- valgus ve rotasyonel stabilite sağlamaktadır ve dizde fleksiyon – ekstansiyon hareketine izin verirken , abduksiyon – adduksiyon ve rotasyon hareketlerini kısıtlar.

Fiksasyon yöntemine göre çimentolu veya çimentosuz olarak uygulanabilir. Çimentosuz artroplasti genç ve aktif hastalarda , çimentolu artroplasti 65 yaş üzerindeki sedanter ve kemik kalitesi yeterli olmayan hastalarda uygulanmaktadır.

CERRAHİ ÖNCESİ REHABİLİTASYON

Cerrahi öncesi rehabilitasyonda amaç hastaya cerrahi dönem hakkında bilgi vermek , cerrahi sonrası ağrı kontrol yöntemlerini öğretmek , yardımcı cihazların tanıtımını yapmak ve nasıl kullanıldığını göstermek , merdiven inip- çıkma , tuvalet ve banyo aktivitelerini ve cerrahi sonrası aktiviteleri göstermektir. Bu dönemde uygulanabilecek protokol şu şekildedir ;

Dinlenme
Soğuk Uygulama
Kompresyon Çorabı
Elevasyon
Ağırlık Aktarmalar ve Mobilizasyonlar
En az 60 - 90 derece diz fleksiyonunu sağlamak
Özellikle Quadriceps Femorise yönelik kuvvetlendirme egzersizleri
Germe Egzersizleri ( Hamstring ve aşil tendon )
Destekleyici Yaklaşımlar (Ortez , bandaj , sıcak - soğuk )

Kalça ve dize yönelik egzersizler

CERRAHİ SONRASI EGZERSİZLER

Post-op 1. gün

Diz tam ekstansiyon pozisyonunda ve ekstremite elevasyonda gün boyunca tutulmalıdır.
Dizi ekstansiyona götüren splintler kullanılabilir.
İlk 72 saat buz ve elevasyon sağlanır .
Ayak bileği pompalama egzersizi

Quadriceps Femoris , Glutealler ve kalça abduktörlerine yönelik izometrik egzersizler

Topuk kaydırma egzersizi

Üst ekstremite kuvvetlendirme

Transfer eğitimleri
Yürüme eğitimi ( Protez sementli ise tolere edebileceği kadar yük aktarımı yapılır . Biyolojik fiksasyon yapılmışsa hiç yük vermeden ayak ucuna değdirilerek başlanır )

Post-op 2. gün

Önceki egzersizlere devam edilir.
Aktif , aktif yardımlı normal eklem hareketi egzersizleri
Düz bacak kaldırma

CPP cihazı ile diz fleksiyonu çalışma
Terminal diz ekstansiyonu

Post - op 3- 7 gün

Önceki egzersizlere devam
Yürüme mesafesinin arttırılması
Patellar Mobilizasyon

Merdiven Eğitimi

1- 4 hafta

Bu dönemde hedefler ; erken dönemde başlanılan kuvvetlendirme egzersizlerinin ilerletilmesi , tam diz ekstansiyonu , 90 - 120 derece diz fleksiyonu , normal yürüyüş paterni kazanmaktır . Buna yönelik olarak ;

Postür egzersizleri

Gövde stabilizasyon egzersizleri

Quadriceps , kalça abduktör , hamstring kuvvetlendirme
Sabit bisiklet
Oturmada ve sırtüstü pozisyonda aktif , aktif yardımlı diz fleksiyon- ekstansiyonu
Patellar mobilizasyon
Ayakta yan yatışta kalça abduksiyonu
Hamstring , gastro - soleus , iliotibial bant ve diz ekstansiyonuna germe

4- 12 hafta

Sementli protezlerde kas gücü iyi düzeye gelene kadar yürümeye yardımcı olan cihazlar kullanılmalıdır (genellikle 6 hafta ). Biyolojik fiksasyonda 6. hafta sonuna kadar yük verilmemeli , 6. haftadan sonra radyolojik gelişim yeterli ise progresif olarak yük verilmelidir. Bu dönemdeki hedefler ; normal yürüyüş paterni kazanmak , NEH ve kuvvetlendirme egzersizlerinin ilerletilmesi , kalça abduksiyon - adduksiyon egzersizlerinin ilerletilmesi , farklı zeminlerde yürüme , denge eğitiminin ilerletilmesidir . Buna yönelik olarak ;

Yürüyüş bandı
Topuk vuruşu , parmak kalkışı egzersizleri
Köprü kurma

Terminal Diz Ekstansiyonu
Farklı açılarda açık kinetik zincir egzersizleri
Yan yürüme
Propriosepsiyon egzersizleri

Spora yönelik aktivitelerin eğitimi

12 hafta ve sonrası

Spora yönelik aktivitelerin ilerletilmesi
Probleme yönelik egzersiz uygulanması
Önceki egzersizlerin devam edilmesi

KAYNAKÇA

1. Prof.Dr.A.Ayşe KARADUMAN ,Prof.Dr.Öznur TUNCA YILMAZ (Ed).(2017). Fizyoterapi ve Rehabilitasyon 2 Kitabı (Ortopedik Rehabilitasyon - Pediatrik Rehabilitasyon ). Ankara .
2. Elif Ünal. TOTAL DİZ ARTROPLASTİSİ YAPILAN HASTALARDA EGZERSİZ İLE BİRLİKTE UYGULANAN ELEKTRİK STİMULASYONUNUN SADECE EGZERSİZ PROGRAMINA ÜSTÜNLÜĞÜNÜN ARAŞTIRILMASI. İstanbul 2007.SAĞLIK BAKANLIĞI İSTANBUL FİZİK TEDAVİ VE REHABİLİTASYON EĞİTİM VE ARAŞTIRMA HASTANESİ.
3. Hande Güney . TOTAL DİZ ARTROPLASTİSİ REHABİLİTASYONUNDA PERİOPERATİF LOKAL ANELJEZİ UYGULAMASININ AMBULASYON VE FONKSİYONEL AKTİVİTELER ÜZERİNE ETKİLERİ .Yüksek Lisans Tezi . Ankara 2009. Hacettepe Üniversitesi .

Oturum Aç
Kullanıcı Adı/Email:
Şifre:	Şifremi Unuttum?
	Beni Hatırla